Spring over het Ravijn – LCGW Festival

Het is zomer 2005. Ik ben 8 jaar en we zijn met het gezin op vakantie in Noorwegen. Na het
zien van de documentaire hadden we ook veel kunnen leren van een werkbezoek, maar we
rijden over een eindeloze slingerweg langs naaldbomen naar een ‘Ravijn’. Ik heb weinig
atieve herinneringen aan dat ravijn. Maar de weg er naartoe weet ik nog precies. Mijn
vader, toevallig voorzitter van het LCGW, rijdt en kijkt me via de achteruitkijkspiegel aan: “Let
even op, we gaan straks echt naar een ravijn. Als je daarin valt, komen we niet meer thuis.
Dus geen grappen en al helemaal geen tikkertje of verstoppertje. Voetjes op de vloer.” We
zijn er bijna. Het ravijn.

Spring over het ravijn. U bent welkom op Grote kerkhof 4, vind ik een vrij ironisch adres voor
een bijeenkomst met de titel Spring over het ravijn. Onderaan de website worden Veldhuis
& Kemper gequote: “De allermooiste bloemen groeien vlak langs het ravijn en om die te
kunnen plukken moet je durven bang te zijn.” De allermooiste bloemen vlak langs het ravijn.

Ik vraag me af sinds wanneer gemeentebijeenkomsten gaan over bang durven zijn.

Ik vraag me af wanneer de ansichtkaart met ‘Groeten uit Nederland’, van een strak
georganiseerd bloemenveld met honderden soorten, verandert in een afgrond met enkel de
allermooiste bloemen langs de rand van het ravijn.

Sinds wanneer mag je langs de rand van een ravijn tikkertje spelen met verantwoordelijkheid
en verstoppertje met het budget. Aangemoedigd om de sprong te wagen. Maar ideeën hoe die sprong te maken zijn er vandaag genoeg. Ik zie spontane keuzestress bij het openen van het blokkenschema. Workshops, lezingen,
wijk- en werkbezoeken. En ga je dan gezellig samen of kies je zoals Séfanje uit Heerenveen
compleet wat anders dan je collega’s? En als je dan gekozen hebt, moet je de juiste zaal ook
nog maar eens zien te vinden. Al na twee zinnen lopen er twee mensen weg bij de lezing
Gekaapt door het kapitaal, zij zaten toch in de verkeerde zaal. Jammer, want zij wisten niet
dat iedereen die tot het eind bleef zitten dit razend interessante boek van Mirjam mee naar
huis kreeg.
‘Jarenlang is ons wijsgemaakt dat wanneer de koek zou groeien, iedereen een groter stukje
koek kreeg. Mirjam de Rijk prikte deze economische mythe vakkundig door.’
‘Wat kunnen we leren als geld niet de oplossing is?’ laat filmmaker Jonathan zien. Niet de
winst, maar de mens voorop.
En ook Sunita beschreef mooi hoe zij als wethouder weer echt de mens wilde zien. Zij
bezocht persoonlijk 600 adressen in Apeldoorn. De getallen kennen we allemaal, hoeveel
uitkeringen, regelingen en ontbijtjes in de wijken. Maar zij stapte over 600 drempels, om met
eigen ogen schimmelwanden, maar vooral ook talenten te zien. Het gebrek aan
kinderbedjes, maar ook mogelijkheden te zien. Het probleem, maar vooral de mens te zien.
‘Wauw’ zegt Iris uit Almelo na de lezing van Sunita. “Ik heb er echt zin in, dit gaan we gewoon
doen!” En dat geluid hoor ik vandaag overal om me heen. Ook bij Marieke uit Heerenveen en
Aymen uit Leidschendam. Hij is 18 jaar en na de zomer begonnen aan de studie economie &
rechten. Hij kwam erachter dat dat economische deel toch niet zo bij hem past en stopte met
zijn studie. Menig 18-jarige pakt vervolgens het vliegtuig naar Thailand om daar in wijde
olifantenbroek zichzelf te vinden, maar Aymen zag de mogelijkheid om onderzoek te doen
naar kinderrecht bij de gemeente en dacht: dat ga ik gewoon doen.

Séfanje en Peter zijn diep onder de indruk van de workshop ‘Iedereen aan boord’.
Asielzoekers vanaf dag 2 mee laten doen. In de ochtend taalcursus en in de middag
activiteiten in de samenleving. Samenleven vanaf dag 2. Het kan.
Een eenzame man met liefde voor fotografie krijgt van de gemeente een camera cadeau. Hij
wordt buurtfotograaf en legt de verhalen in de wijk bloot. Zingeving, een baan, een
boodschapper. Het kan.
Een koffietje bij camper Deef leidt tot danslessen in een groep. Van sociaal isolement naar
sociaal domein. Het kan.
Dat je nooit vergeet, dat wie je voor je hebt een mens is.
Het power house met de Super buurvrouw.
De geluksbus in Groningen. Het kan.
Het kan. Maar we moeten het wel doen.

En ‘we’ zijn vandaag met heel veel invloedrijke mensen bij elkaar. Sociaal werker van het jaar
2019 Norbert is erbij, gisteren tot ambtenaar beëdigde Koen is erbij en Nikki & Eric, die toch
wat ouder zijn dan ze denken als ze tellen hoeveel jaar ze al werken en elkaar her en der
treffen bij de overheid.

Samen op weg naar een samenleving waar iedereen aan mee kan doen. Samen op weg. We
zijn er bijna, het ravijn. Of misschien zelfs wel een afgrond. Zonder vader aan het stuur,
zonder instructies. Maar met elkaar in de achteruitkijkspiegel. Spelen we tikkertje met
ideeën en een spannend potje verstoppertje met het onderliggende probleem. Als geld niet
de oplossing is, maar wijzelf, dan kunnen we morgen toch beginnen?
Het ravijn van het sociaal domein verschijnt pas als de mens verdwijnt in een afgrond van
meters diepe cijfers en formulieren.
De mens voorop. Weg van de afgrond met enkel allermooiste bloemen langs rand van het
ravijn.
Op weg naar een sociaal domein waar honderden soorten kleurrijk bloeien. Groeten uit
Nederland.

Dit is een live column, uitgesproken door Renske van Oosterhout na afloop van het LCGW festival 27 maart 2025 bij de gemeente Deventer.